• Профилга Кириш
  • 1751972643_633.png 1751972643_245.png 1751959824_218.svg 1751959824_520.svg

  • Сўнгги янгиликлар
  • Асосий янгиликлар
  • Энг кўп ўқилган
  • Колумнистлар
O'zbekcha
Русский
English
  • O'zb
  • Ўзб
  • Рус
  • Eng
  • O'zb
  • Ўзб
  • Рус
  • Eng
  • Сўнгги янгиликлар
  • Асосий янгиликлар
  • Энг кўп ўқилган
  • Колумнистлар
    • USD12778.12
    • RUB164.01
    • EUR14931.23
    • Google play
    • App Store
    • Telegram
    • Тошкентда
      +26°C
      • Андижон
      • Қарши
      • Бухоро
      • Самарқанд
      • Фарғона
      • Сирдарё
      • Жиззах
      • Термиз
      • Наманган
      • Тошкент
      • Навоий
      • Тошкент вил
      • Нукус
      • Урганч
    • Daryo
      • Интернет-нашр
      • Таҳририят
      • Алоқа маълумотлари
      • Фойдаланиш шартлари
      • Махфийлик сиёсати
      • Янгиликлар архиви
    • Реклама
    • Ижтимоий тармоқлар
      • Instagram | Расмий
      • Instagram | Лайфстайл
      • Instagram | Спорт
      • Facebook | Расмий
      • OK | Расмий
      • YouTube | Daryo
      • YouTube | Daryo Рус тилида
      • YouTube | Daryo Глобал
    Telegram Youtube Facebook Instagram Twitter vkontakte
    Daryo logo white
    • Ўзбекистон
      • Бошқалар
      • Навоий
      • Тошкент вилояти
      • Сирдарё
      • Жиззах
      • Қашқадарё
      • Сурхондарё
      • Хоразм
      • Бухоро
      • Самарқанд
      • Наманган
      • Фарғона
      • Aндижон
      • Қорақалпоғистон
      • Тошкент ш.
      • Меҳридарё
      • Об-ҳаво
    • Марказий Осиё
      • Ўзбекистон (Маҳаллий)
      • Афгонистон
      • Қирғизистон
      • Қозоғистон
      • Туркманистон
      • Тожикистон
    • Дунё
    • Пул
      • Бизнес
      • Иқтисодиёт
      • Молия
      • Крипто
    • Маданият
      • Кино
      • Китоб
      • Мусиқа
      • Шоу-бизнес
    • Лайфстайл
      • Аёллар саҳифаси
        • Фарзанд
        • Гўзаллик
        • Карьера
        • Маслаҳатлар
        • Мода
        • Рецептлар
      • Технологиялар
        • Архитектура
        • Гаджетлар
        • Илм-фан
        • Коинот
        • Медиа
      • Авто
      • Қўзиқорин
      • Саёҳат
      • Саломатлик
      • Таълим
        • Абитуриент
        • Инглиз тилини ўрганамиз!
    • Спорт
      • Футбол
      • UFC
      • Бокс
    infinix
    Daryo.uz - Login
    Daryo.uz Daryo.uz
    Daryo.uz - Login
    Ўзбекистон

    «Ақл оқими»ни орқага буриш. Кетганларни қандай қайтариш мумкин?

    «Kommersant.uz» нашрида «‘Ақл оқими’ни орқага буриш. Кетганларни қандай қайтариш мумкин?» сарлавҳаси остида мақола чоп этилди. Уни ўз ҳолича эътиборингизга ҳавола қиламиз.

    Фото: «Kommersant.uz»

    Фото: «Kommersant.uz»

    Нью-Йоркда, БМТ Бош Ассамблеясининг 72-сессиясидаги иштироки давомида Президент Шавкат Мирзиёев АҚШда яшаётган бир гуруҳ ватандошларимиз билан учрашди ва Ватанга қайтишга қарор қилганларни қўллаб-қувватлашга тайёр эканлигини билдирди.

    Хорижга чиқиб кетганларни қайтариш концепцияси – янгилик эмас. Мутахассислар бу йўлни танлаган мамлакатларни бир неча тоифага бўладилар.

    Чунончи, биринчи гуруҳга кирувчи давлатлар учун собиқ фуқароларни ортга қайтариш – пировард мақсад, у нафақат расмий сиёсат, балки миллий ўзликни англашнинг тамал тоши бўлиб хизмат қилади. Кўпинча бу эзгу мақсад ортида геосиёсий сабаблар ҳам ётади: ўзга юртлардаги ватандошларни ҳимоя қилиш баҳонасида жаҳон афкор оммаси наздида тушунарсиз кўринадиган кўпгина ишларга қўл урилади.

    Иккинчи тоифа мамлакатлар демографик муаммолар сабабли эмигрантлар кучига умид боғлашади: туғилишнинг камайиб кетиши ва параллел равишда пенсионерлар сонининг ортиши барқарор тараққиёт учун жиддий муаммоларни юзага келтиради. Бу ҳолатда ватандошлар – тил ва маданий мослашувни, шунга яраша қўшимча харажатларни талаб қилмайдиган ишчи кучидир.

    Учинчи гуруҳ (Ўзбекистон ҳам шулар жумласидан) учун ортга қайтиш – бу мамлакат иқтисодий ўсишини жонлантириш учун инвестициявий-молиявий ва илмий-технологик ресурсларни тўплаш усулидир. Бунда янги мамлакатда ўз ўрнини топа билган, ўқимишли ва юқори малакали, тарихий Ватанига фойда келтиришга қодир кадрлар диққат марказида туради.

    Глобаллашув ватандошлар ақли, даромадлари ва алоқалари учун рақобатни кучайтирди. Кўплаб давлатлар минглаб, миллионлаб инсонларни қамраб олувчи (улар орасида Ўзбекистон фуқаролари ҳам бор) репатриация дастурларини амалга оширмоқда. Бу эса, республика ишчи кучи, интеллектуал ресурслари ва, энг муҳими, ўзининг кўп миллатли халқини бой бераётганлигини англатади.

    Яқинимизда жойлашган Россияни олайлик: бу ерда 2006 йилдан буён Ватандошларни қайтариш дастури амал қилиб келмоқда. 2005 йилдан 2015 йилга қадар ушбу ҳужжат доирасида РФга 367 минг нафардан зиёд киши кўчиб ўтди, уларнинг 22,1 фоизи – ўзбекистонликлар (РФ ҳукумати расмий  веб-сайтидан).

    Қўшни Қозоғистонда 2016 йилда «оралман» (қозоқчасига – «қайтувчи») статусига 33 754 киши эга бўлди. Уларнинг 65,5 фоизи Ўзбекистондан келган, дея маълумот беради ҚР Меҳнат ва аҳолини ижтимоий ҳимоя қилиш вазирлиги. 1991 йилдан то 2017 йил 1 апрелгача жами 1 миллион одам Қозоғистонга қайтган.

    Ватандошларни қандай қайтариш мумкинлиги ва лозимлигига ёрқин мисол – Исроил. СССР парчаланганидан кейин бу мамлакатга 1,2 миллиондан зиёд репатриантлар кўчиб келган, улар мамлакат аҳолисининг 15 фоизини ташкил қилади. Турли маълумотларга кўра, Исроилда ўзбек заминида туғилган 120 мингдан 160 минггача инсон истиқомат қилади.

    Шу нуқати назардан, Шавкат Мирзиёевнинг Ўзбекистондан чиқиб кетганларни республика тараққиётига ўз ҳиссаларини қўшишга чақириғи долзарб аҳамиятга эга. Ички ва ташқи сиёсатда кейинги йилда рўй бераётган катта ўзгаришлар жаҳонда Ўзбекистонга бўлган қизиқишни оширди. Мамлакатни тарк этган ватандошлар ҳам жонланиб қолишди. Улар ижтимоий-сиёсий соҳа модернизацияси, коррупцияга қарши кураш, валюта сиёсатининг либерализацияси борасидаги чора-тадбирларни қизиқиш билан кузатиб бормоқдалар. Энг юқори даражада эълон қилинган сиёсий ирода ҳам мавжуд.

    Иқтидорларнинг хориждан қайтишлари учун қулай палла юзага келди. Бу вазиятдан оқилона фойдаланилса, Ўзбекистонда «ақллар оқими»нинг ташқарига эмас, балки ичкарига қараб «оқиши»га эришиш мумкин. Жаҳон тажрибаси кўрсатишича, бу борадаги саъй-ҳаракатлар учта йўналишни қамраб олиши керак: сиёсат, ҳуқуқ ва институционал соҳа.

    Сиёсат соҳасида Ўзбекистонга ватандошларни қайтариш бўйича махсус дастур ишлаб чиқиш ва қабул қилиш зарурати юзага келмоқда. Унда имтиёзлар ва преференциялар, ишга жойлаштириш учун устувор соҳалар ва минтақалар, аниқ муддатлар, масъул вазирликлар ва идоралар кўрсатилиши лозим. Янги кадрлар фақат пойтахтда эмас, балки вилоятларда ишлашлари, маҳаллий бошқарув тизимига янги руҳ олиб киришлари муҳим. Бу дастурни, муддатлар ва режалаштириладиган чоралар борасида, республикада амал қилаётган 2017–2021 йиллардаги Ҳаракатлар стратегиясига боғлаш мақсадга мувофиқдир.

    Ҳуқуқий жиҳатдан ватандош-иммигрантлар учун фуқаролик олинишини енгиллатиш керак. Бунинг учун қонунчиликка ўзгартишлар, қўшимчалар киритиш талаб этилади. ХХР, Россия ва бошқа давлатлар тажрибалари кўрсатадики, ҳукумат учун энг катта қизиқишга эга бўлганлар – докторлик даражасига ва штат лавозимига эга донгдор олимларни қайтариш энг мураккаб иш бўлади. Уларнинг аксарияти, кўпи билан, ўриндошликка ва «бориб-келиб ишлаш»га рози бўлади. Бунинг учун эса, ўз навбатида, кириш-чиқиш тартиби ва керакли ҳужжатларни ҳозирлашни соддалаштириш лозим.

    Институциявий муносабатлар борасида ҳукумат тузилмасида четдан иқтидорларни жалб қилиш ва уларни иш билан таъминлашга масъул муассасани ташкил этиш зарур. Навбатдаги бюрократик тузилмани таъсис этишдан четланиш учун, мамлакатимиз шароитида Ўзбекистон Республикаси Президенти ҳузуридаги Давлат бошқаруви академиясига шундай ваколат бериш мақсадга мувофиқ – бу муассаса бошқарув кадрларини тайёрлаш бўйича салмоқли техник ва интеллектуал базага эга.

    Ёлғиз отнинг чанги чиқмаслигини биламиз. Давлат идораларида, хусусий компанияларда ёки жамоат ташкилотларида юқори лавозимларни эгаллаган қайтувчилар бир лаҳзада Ўзбекистонни иккинчи Америкага айлантириб юборишларини кутиш хомхаёлликдир. Зотан улар раҳбарлик лавозимларини эгаллашлари, уларнинг топшириқларини ўша-ўша офис ходимлари бажариши кўзда тутилмоқда. Ижрочиларнинг тафаккурини ўзгартирмай туриб, юксак натижаларга эришиш қийин бўлади.

    Анвар Арабов

    17.10.2017, 11:41   Изоҳ (0)   12881
    Facebook Twitter LinkedIn Telegram Email

    Изоҳ (0)

    Кириш
    Жавоб қолдиринг Бекор қилиш

    Мавзуга доир

    «Zarafshon Buildings» томонидан Юнусобод туманида қурилаётган кўп қаватли турар-жой бинолари узоқ муддатга нақд пулсиз, пул кўчириш йўли билан сотилмоқда

    17.10.2017, 11:02

    Абдулазиз Комилов бошчилигидаги делегация Эронга жўнаб кетди

    17.10.2017, 10:39

    Тошкент келажакка интилади

    17.10.2017, 10:27

    Тошкентдаги Инҳа университети профессори муҳандислик таълими соҳасида халқаро мукофотни қўлга киритди

    17.10.2017, 10:19

    Рамзан Қодиров Шавкат Мирзиёевга Чеченистонга ташриф буюришни таклиф этди

    17.10.2017, 09:03

    Москвада ўлдирилган сартарош Достон Одилхонов 17 октябрь куни Фарғонада дафн этилади

    17.10.2017, 08:57
    ×Lightbox Image

    Daryo.uz | Сизнинг муаммоингиз ечими


    Туризмдаги трендлар 2025: Хитойда Марказий Осиёга – Қозоғистон, Ўзбекистон, Қирғизистонга қизиқиш ўсмоқда


    “InfinBANK” АЖ Тошкентда янги Банк хизматлари марказини очди  


    СҚБ дан “ТЕЗКОР+” кредити —  бизнесингизни ривожлантириш учун қулай ечим 


    Остеосаркома: ташхислаш, даволаш ва фанлараро ёндашув


    Ипотекага хонадон, совға сифатида эса — омборхона!


    Ипак Йўли Банкдан Tradeloan: халқаро битимларни молиялаштириш


    Centrum Air 25 июлдан Тошкент — Сеул тўғридан-тўғри рейсларини бошлайди 


    Нео Insurance — суғурта бозоридаги рақамли ўзгаришларнинг 2 йиллик натижаси 


    “Тадбиркорликни ривожлантириш компанияси” ISO 9001 ва ISO 37001 халқаро сертификатларини қўлга киритди 


    Микрокредитбанкда омонат карта жорий қилинди


    Beeline Uzbekistan ҳудудларда рақамли ривожланишни жадаллаштирмоқда


    Чиқим ва кирим: назорат сари илк қадам


    Kia Ўзбекистон бозорини эгалламоқда: 2025 йилнинг биринчи ярмида рекорд даражадаги сотувлар


    Ipoteka Bank OTP Group: “Қуёш” — паркентликлар учун янги маҳалла маркази ишга туширилди


    Сунъий интеллект бўйича икки дипломли таълим — UMFT& FAR EAST University ҳамкорлигида

     

    Тавсия этамиз

    Матриархат даври қайтадими: нима учун қиз фарзанд тарбиялаш трендга айланмоқда?

    14 июл, 13:07

    Оиласини қашшоқлик ва очликдан қутқарган жангчи йигит: Арда Гюлернинг курашга тўла ҳаёт мактуби

    13 июл, 22:15

    Кремль соясидаги жумбоқлар: сирли равишда вафот этган россиялик тадбиркор ва амалдорлар

    10 июл, 20:40

    Исроилнинг Ғазодаги қирғини ягона эмас: Инсоният тарихидаги энг йирик геноцидлар қандай содир бўлганди?

    10 июл, 19:12
     
     
     

    Сўнгги янгиликларга ўтиш

    Трампнинг Москва ва Санкт-Петербургга ҳужум қилишга ундагани ҳақидаги хабарлар рад этилди

    Дунё | 15 июл, 23:35

    Ўқишни давлат олийгоҳларига кўчириш учун ўтиш баллари тасдиқланди

    Ўзбекистон | 15 июл, 23:25

    Дунёнинг энг кекса марафончиси ЙТҲ оқибатида вафот этди

    Дунё | 15 июл, 23:10

    Украинада кўп фуқаролик қонунийлаштирилди

    Дунё | 15 июл, 22:55

     Банкларда сўмдаги кредит фоизлари кўтарилди

    Ўзбекистон | 15 июл, 22:45

    АҚШда офицер танишув иловаси орқали Украинага оид махфий маълумотларни узатгани аниқланди

    Дунё | 15 июл, 22:35

    Сафарда болани нима билан банд қилиш мумкин? Хотиржам саёҳат қилиш учун 10 та лайфҳак

    Фарзанд | 15 июл, 22:23

    Ўзбекистонга энг кўп сайёҳлар қайси давлатлардан келаётгани очиқланди

    Ўзбекистон | 15 июл, 22:11
    Daryo About Us

    «Daryo» интернет-нашрининг (Ўзбекистон матбуот ва ахборот агентлиги (ЎзМАА, ҳозирги Ўзбекистон Республикаси Президенти Администрацияси ҳузуридаги Ахборот ва оммавий коммуникациялар агентлиги) томонидан 13.03.2015 йил санасида 0944-сонли гувоҳнома билан оммавий ахборот воситаси сифатида рўйхатга олинган). Матнли материалларини тўлиқ кўчириш ёки қисман иқтибос келтиришга, шунингдек, фотографик, график, аудио- ва/ёки видеоматериалларидан фойдаланишга daryo.uz сайтига гиперҳавола мавжуд бўлган ва/ёки «Daryo» интернет-нашрининг муаллифлигини кўрсатувчи ёзув илова қилинган тақдирда йўл қўйилади. Чоп этиладиган баъзи маълумотлар 18 ёшга тўлмаган фойдаланувчиларга мўлжалланмаган бўлиши мумкин. Info@daryo.uz

    Telegram Youtube Facebook Instagram Twitter vkontakte

    © «Simple Networking Solutions» МЧЖ, 2013–2025

    Ёш бўйича чеклов

    Хато топдингизми? Ctrl+Enter тугмаларини босинг

    • Фойдаланиш шартлари
    • Махфийлик сиёсати
    • Реклама
    Нимани қидирамиз?

    Sign In or Register

    Хуш келибсиз!

    Тизимга киринг ёки Рўйхатдан ўтинг.

    Google

    ёки Э-Почта орқали

    Изоҳ қолдиришингиз, Фойдаланиш шартлари ва Махфийлик сиёсати шартларини қабул қилганингизни англатади

    Рўйхатдан ўтинг

    Рўйхатдан ўтганмисиз? Login.

    Google

    ёки Э-Почта орқали

    Сизга парол электрон почта орқали юборилади.

    Изоҳ қолдиришингиз, Фойдаланиш шартлари ва Махфийлик сиёсати шартларини қабул қилганингизни англатади

    Матнда хато топдингизми?

    ×

    Раҳмат. Биз сизнинг хабарингизни олдик ва хатони имкон қадар тезроқ тузатамиз.