Бугунги кунда ер юзида 1,4 миллион дона мобил алоқа антенналари мавжуд. Улардан 17721 таси Ўзбекистонда ўрнатилган, дея хабар беради «Terabayt.uz».
Мобил алоқа операторлари муайян ҳудудда мобил алоқани яхшилаш учун антенна ўрнатмоқчи бўлса, шу ерлик аҳоли томонидан қаттиқ қаршиликка дуч келиш ҳолатлари кўзга ташланади. Одамлар ўзлари истиқомат қилаётган ёки фаолият кўрсатаётган бино томига ўрнатилган мобил алоқа антеннаси гўёки уларнинг саломатлигига салбий таъсир кўрсатиши тўғрисида исботини топмаган далиллар келтириди.
Жумладан, бу борада аҳоли ўртасида ўтказилган сўровларда иштирокчиларнинг 40 фоизи бу антенналарнинг юрак-қон томир, асаб ва қон босими касалликларини келтириб чиқаришига ишонишларини билдирган. Санитария-эпидемиология назорати маркази ўтказган сўровларда иштирокчилар мобил антенналарнинг касаллик тарқатувчи эканини интернетдан ўқиганликларини маълум қилган. Чиндан ҳам, бу антенналар ўзларидан зарарли тўлқинлар ажратиб чиқарадими?
Мазкур масала Тошкент шаҳрида Uzreport агентлиги томонидан ташкил этилган «Мобил алоқа: технология, сифат, хавфсизлик» мавзуидаги давра суҳбатида кўтарилди. Маълум бўлишича, 2001 йилдан бошлаб жаҳон давлатларида мобил алоқа тўлқинларининг инсон саломатлиги ва атроф-муҳитга салбий таъсири хусусида илмий-тадқиқот изланишлари олиб борилади. Тошкент шаҳар давлат экологик экспертиза маркази вакили Тамара Дурованинг сўзларига кўра, айни пайтгача мобил алоқа операторлари томонидан ўрнатилган алоқа антенналарининг инсон ёки табиатга зарари илмий жиҳатдан исбот қилинмаган. 2011 йилда Бутунжаҳон соғлиқни сақлаш ташкилоти томонидан эълон қилинган баёнотда ҳам электромагнит майдони, жумладан, база станциялари ва мобил телефонларидан таралаётган тўлқинларнинг инсон саломатлигига таъсири ўз исботини топмагани қайд этилган.
Санитария-эпидемиология назорати марказининг Санитария, гигиена ва касб касалликлари ИТИ лаборатория бошлиғи М. Магайнинг маълум қилишича, мобил алоқа антенналари фаолияти «Аҳоли пунктларида радиотехника объектларини ўрнатиш ва улардан фойдаланишнинг санитария қоидалари ва меъёрлари», «Радиочастоталарнинг электромагнит майдони манбалари билан ишлашда санитария нормалари ва қоидалари» каби меъёрий ҳужжатлар асосида назорат қилинади. Мутахассиснинг фикрича, бугунгача радиотехника воситаларидан тарқалаётган нурларнинг санитария зарарлари аниқланмаган.
Ахборот технологиялари ва коммуникацияларини ривожлантириш вазири ўринбосари Умиджон Аъламовнинг маълум қилишича, ҳар бир ўрнатиладиган алоқа станциясининг ўрнатиш ҳудуди, унинг ишлаш салоҳияти тўлиқ назорат остига олинади. Жумладан, юқорида қайд этилган меъёрий ҳужжатлар асосида, бу антенналарнинг ишлаш қуввати мамлакатда 2,5 мкВт/см2 дан ошмайди. Бу жаҳондаги энг паст кўрсаткич ҳисобланади. Мисол учун, Исроил давлатида бу кўрсаткич 400, АҚШ, Скандинавия мамлакатларида 100, Россия, Қозоғистон, Тожикистон, Белоруссия, Қирғизистонда 10 мкВт/см² гача белгиланган. Яъни, Ўзбекистонда антенналарнинг зарарли тўлқин тарқатиши ҳақидаги исботини топмаган илмий қарашлар ҳам ҳисобга олиниб, ҳар эҳтимолга қарши улардан энг паст қувватда фойдаланиш давлат томонидан белгилаб қўйилган.
Unitel МЧЖ бош директори Дмитрий Шуковнинг фикрича, одамлар мобил алоқа операторларининг антенналаридан қўрқмасликлари зарур. Аксинча, аҳоли бу турдаги антенналарнинг маҳалла ва биноларда, уларга яқин ҳудудда жойлаштирилишидан хурсанд бўлишлари лозим. Боиси, уларга яқинроқ бўлиш алоқа сифатини таъминлайди ва телефондан зарарланиш хавфини камайтиради.
Мобил алоқа воситалари алоқа антеннаси билан алоқа ўрнатишда зўриқадиган, антенна топишга қийналадиган бўлса, ўзларидан зарарли нурлар тарқата бошлайди. Шунингдек, Unitel МЧЖ томонидан аҳоли уй-жойлари, биноларда ўрнатилаётган мобил станциялар шартнома асосида, маҳалла ва бино тегишли бўлган муассаса раҳбарининг розилиги билан ўрнатилади ва бунинг учун йилига ўртача 7,6 миллион сўм ижара пули тўланади. Ундан ташқари, мобил оператор том ва бинони таъмирлаш, атрофни ободонлаштириш учун алоҳида маблағ ажратади.
Экспертларга кўра, агар қидириладиган бўлса, атрофимиздан юзлаб зарарли воситалар ва омилларни топиш мумкин. Жумладан, оддий микротўлқинли печнинг инсон саломатлиги учун зарари ахборот технологиялари воситалариникидан бир неча маротаба юқори.
«Дарё»нинг Telegram’даги расмий канали — @toshqindaryo’га аъзо бўлинг!
Изоҳ (0)