Uber компаниясининг муваффақияти тарихи

Тарихдаги энг тез ўсаётган компания  Uber 2009 йилда бизнесменлар Трэвис Каланик ва Гаррет Кэмп томонидан яратилган. Сан-Францискодаги стартап биринчи бўлиб такси ёки шахсий ҳайдовчи  қидириш, чақириш ва тўлаш учун мўлжалланган ҳақиқатан ишлайдиган ва қулай бўлган мобил дастурни яратди.

Uber’ни ишлаб чиқиш ғояси 2008 йилда Париждаги LeWeb анжуманида туғилди, ўшанда Каланик 800 долларга лимузинни ҳайдовчиси билан буюртма қилгани ҳақида сўзлаб берган эди. Кэмп унинг нархидан ҳайратга тушди ва ўз ғояси билан бўлишди: ўртада пул тўплаб машина буюртма қилиш имконини берувчи дастурни ёзиш мумкин, шунда йўлкира анча арзон бўлади. 2009 йилда у Каланик билан биргаликда битта тугмани босиб, шахсий ҳайдовчи чақиришга ёрдам берувчи  UberCab мобил дастурини яратди. Ўшанда сервисдан уларнинг Сан-Францискодаги дўстлари фойдаланар ва кўпчилик унга жиддий қарамасди.

Энди эса дастур дунёнинг 60 та мамлакатида ишлайди ва доимий равишда маҳаллий ҳукуматнинг қаршилигига учрайди: улар сервисни ноқонуний ташувларни ташкиллаштиришда айблайди. Компания Америкадаги энг кўп севилган ва нафратланган стартапга айланди. Одамлар уни оддийлиги ва қулайлиги учун яхши кўради, таксичилар эса компания ишга тажрибасиз ҳайдовчиларни жалб этиб, инсонлар ҳаётини хавф остига қўяётганини айтмоқда. АҚШнинг баъзи штатларида Uber’га ишлашни тақиқлашди, бошқаларида эса у маҳаллий таксиларни бозордан деярли тўлиқ сиқиб чиқарди.

Дастлаб Uber тизимида иштирок этадиган ҳайдовчилар фақат BMW 7 Series, Mercedes-Benz S550, Lincoln Town Car ва Cadillac Escalade каби премиум автомобиллардан фойдаланиши мумкин эди, бироқ 2012 йилда автомобиллар рўйхати анча кенгайтирилди.

2014 йилда Сан-Францискода UberPool ишга тушди — у бир хил йўналишда кетиши керак бўлган икки йўловчига битта машинани буюртма қилиш имконини беради. Йўл ҳақи иккига бўлинади, бошқа ҳеч қандай такси бундай пул эвазига юришга рози бўлмайди.

Uber ўзи ишлайдиган шаҳарларнинг ўзига хос жиҳатларини ҳисобга олади. 2015 йил ёзида Истанбулда Босфор бўғози бўйлаб ҳаракатланиш имконини берувчи UberBoat пайдо бўлди.

Ҳозирда Uber’да нафақат компания ишлайдиган ҳудудни географик жиҳатдан кенгайтириш, балки сервислар функционалини ривожлантириш билан шуғулланишмоқда. «Биз машинани беш дақиқада етказиб берамиз. Бу биз беш дақиқада бошқа бирор нарсани ҳам етказа олишимизни англатади», — деди Каланик.

Uber аллақачон таом етказиб бериш бўйича UberEats сервисини тақдим этди, у Американинг бир нечта шаҳрида, шунингдек, Барселонада ишлайди. Нью-Йоркда UberRush курьерлик хизмати амал қилади. Май ойида компания Питтсбургдаги офисига тадқиқотчиларни ёллади, у ерда ўз-ўзини бошқарувчи машиналарни жорий этиш бўйича синовлар ўтказилмоқда.

Кўриб турганингиздек, Uber’нинг такси соҳаси ва ундан ташқарида ҳам катта режалари бор. Ўзбекистонда ҳам такси чақириш бўйича MyTaxi ва Taxi.uz каби маҳаллий дастурлар мавжуд.

Мақолани тайёрлашда қуйидаги манбадан фойдаланилди: http://secretmag.ru/longread/2015/10/06/uber-kalanick/

Лойиҳа «Дарё» ва StartupFactory.uz томонидан ишга туширилган.