2014-yil 10-aprel kuni Toshkent shahrida O‘zbekiston Respublikasi Oliy Majlisi Senatining o‘n to‘rtinchi yalpi majlisi ochildi. Unda Vazirlar Mahkamasining taklif etilgan a’zolari, vazirlik va idoralarning rahbarlari, boshqa tashkilotlar, ommaviy axborot vositalarining vakillari qatnashdi. Majlisni Oliy Majlis Senatining Raisi I. Sobirov olib bordi. Bu haqda O‘zA xabar berdi.
Senatorlar o‘z ishlarini O‘zbekiston Respublikasi Prezidenti tomonidan parlament muhokamasiga qonunchilik tashabbusi tartibida kiritilgan “O‘zbekiston Respublikasi Konstitutsiyasining ayrim moddalariga o‘zgartish va qo‘shimchalar kiritish to‘g‘risida (32, 78, 93, 98, 103 va 117-moddalariga)”gi O‘zbekiston Respublikasi Qonunini ko‘rib chiqishdan boshladi. Ushbu Qonun davlatimiz rahbarining O‘zbekiston Respublikasi Konstitutsiyasining 21-yilligiga bag‘ishlangan tantanali majlisidagi mamlakatda amalga oshirilayotgan demokratik islohotlarni yanada chuqurlashtirish borasidagi ustuvor vazifalarni belgilab bergan ma’ruzasida bayon etilgan qoidalar va g‘oyalarga muvofiq tayyorlangan va qabul qilingan.
O‘zbekiston Respublikasi Konstitutsiyasiga ushbu o‘zgartish va qo‘shimchalar hokimiyat va boshqaruv tizimini yanada demokratlashtirish, “Kuchli davlatdan – kuchli fukarolik jamiyati sari” prinsipi bosqichma-bosqich amalga oshirilishini ta’minlash, O‘zbekiston Respublikasi Oliy Majlisi palatalarining davlat hokimiyati organlari tizimidagi rolini, ichki va tashqi siyosatning strategik vazifalarini ro‘yobga chiqarishdagi huquqlari hamda vakolatlarini kengaytirish, qonun chiqaruvchi oliy organ, hokimiyat vakillik organlarining Vazirlar Mahkamasi va ijro etuvchi organlar faoliyati ustidan nazorat qilish, shuningdek, mamlakatni ijtimoiy-iqtisodiy rivojlantirish vazifalarini amalga oshirish uchun hukumatning, mahalliy ijro etuvchi hokimiyat organlarining mas’uliyatini oshirish maqsadida kiritilmoqda.
Senatorlar ushbu Qonun qonun chiqaruvchi, ijro etuvchi, sud hokimiyatlarining bo‘linishidan iborat konstitutsiyaviy prinsipni amalga oshirishning muhim omili bo‘lishini alohida qayd etdi.
Asosiy Qonunga parlament nazorati instituti kiritilmoqda.
Bosh vazir lavozimiga nomzod parlamentda uning nomzodi ko‘rib chiqilayotgan va tasdiqlanayotgan paytda hukumatning yaqin muddatga va uzoq istiqbolga mo‘ljallangan harakat dasturini taqdim etishi haqidagi normaning Konstitutsiyaga kiritilishi demokratik jamiyatning eng muhim tarkibiy qismi bo‘lgan parlamentarizm, ko‘ppartiyaviylik tizimi va partiyalararo raqobat, fraksiyalararo kurashni yanada mustahkamlashda g‘oyat muhim ahamiyat kasb etadi. Qonunda O‘zbekistonning ijtimoiy-iqtisodiy hayotiga doir eng muhim masalalar yuzasidan hukumatning har yili o‘z ma’ruzalarini parlamentga taqdim etish majburiyati ham nazarda tutilmoqda.
Senatorlar Konstitutsiyaning 98-moddasida Vazirlar Mahkamasining vakolatlari va huquqlarini aniqlashtirishni va kengaytirishni nazarda tutadigan normalarning mustahkamlab qo‘yilishi muhimligini ta’kidladi.
Xususan, Vazirlar Mahkamasining zimmasiga samarali iqtisodiy, ijtimoiy, moliyaviy siyosatni, pul-kredit siyosatini amalga oshirish, ilm-fan, madaniyat, ta’lim-tarbiya, sog‘liqni saqlash hamda iqtisodiyot va ijtimoiy sohaning boshqa tarmoqlarini rivojlantirish bo‘yicha dasturlarni ishlab chiqish hamda amalga oshirish uchun mas’uliyat yuklatilmoqda. Vazirlar Mahkamasi davlat va xo‘jalik boshqaruvi organlarining ishini muvofiqlashtiradi va yo‘naltiradi, qonunda belgilangan tartibda ularning faoliyati nazorat qilinishini ta’minlaydi.
Konstitutsiyaning 32-moddasiga kiritilayotgan tuzatishlar ijtimoiy-iqtisodiy va gumanitar sohalardagi g‘oyat muhim vazifalarni hal qilishda fuqarolik institutlarining roli va ahamiyatini ancha kuchaytiradi. Ushbu moddaning O‘zbekiston Respublikasi fuqarolari jamiyat va davlat ishlarini boshqarishda o‘zini o‘zi boshqarish, referendumlar o‘tkazish va davlat organlarini demokratik tarzda tashkil etish orqali ishtirok etish huquqiga ega ekanligini belgilab beradigan normasi bu huquq davlat organlari faoliyati ustidan jamoatchilik nazoratini rivojlantirish va takomillashtirish yo‘li bilan ham amalga oshirilishi haqidagi norma bilan to‘ldirilmoqda.
Mahalliy ijro etuvchi hokimiyat organlarining mustaqilligini va ayni vaqtda vakillik organi oldidagi mas’uliyatini kuchaytirish maqsadida Konstitutsiyaning 103-moddasi viloyat, tuman va shahar hokimining ijtimoiy-iqtisodiy rivojlanishning eng muhim va dolzarb masalalari yuzasidan hisobotlar taqdim etish majburiyatini belgilaydigan norma bilan to‘ldirilmoqda. Ushbu hisobotlar bo‘yicha xalq deputatlari Kengashlari tegishli qarorlar qabul qiladi.
Senatorlar Konstitutsiyaning 117-moddasiga kiritilayotgan tuzatishlar alohida ahamiyatga egaligini ham ko‘rsatib o‘tdilar. Bu tuzatishlar parlament tomonidan tuziladigan mustaqil konstitutsiyaviy organ sifatidagi O‘zbekiston Respublikasi Markaziy saylov komissiyasining faoliyatini tashkil etish, uning ishlashi va maqomining konstitutsiyaviy asoslarini mustahkamlab qo‘ydi. Konstitutsiyada Markaziy saylov komissiyasi faoliyatining mustaqillik, qonuniylik, kollegiallik, oshkoralik, odillikdan iborat asosiy prinsiplari mustahkamlanmoqda. Bularning barchasi saylov tizimini yanada demokratlashtirish yo‘lidagi muhim qadamdir. Qonun senatorlar tomonidan ma’qullandi.
Shundan keyin senatorlar “O‘zbekiston Respublikasi Konstitutsiyasining ayrim moddalariga o‘zgartish va qo‘shimchalar kiritish to‘g‘risida (32, 78, 93, 98, 103 va 117-moddalariga)”gi O‘zbekiston Respublikasining Qonuni qabul qilinganligi munosabati bilan O‘zbekiston Respublikasining ayrim qonun hujjatlariga o‘zgartish va qo‘shimchalar kiritish haqida”gi Qonunni ko‘rib chiqdilar va ma’qulladi. Ushbu Qonunga muvofiq amaldagi qonun hujjatlarining normalari O‘zbekiston Respublikasining Konstitutsiyasiga kiritilgan tuzatishlarga muvofiqlashtirildi.
Izoh (0)